ปี 2018 ครบรอบ 40 ปีของการปฏิรูประบบเศรษฐกิจและการเปิดสู่ตลาดโลกของจีน ในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา ภายใต้การนำของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ประชาชนจีนใช้ความขยันหมั่นเพียร ความสามัคคีเป็นน้ำหนึ่งใจเดียว สร้างผลงานที่ยิ่งใหญ่ ที่ชาวโลกเรียกกันว่า เป็นสิ่งมหัศจรรย์ในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ
เมื่อวันที่ 26 สิงหาคมปี 1980 การประชุมคณะกรรมการประจำสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติชุดที่ 5 ครั้งที่ 15 ได้ตรวจสอบและอนุมัติให้จัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ และผ่าน “มาตรการชั่วคราวเกี่ยวกับเขตเศรษฐกิจพิเศษมณฑลกว่างตุง” เขตเศรษฐกิจพิเศษเกิดขึ้นในจีนอย่างเป็นทางการ ในช่วงนั้นสื่อต่างประเทศพากันรายงานว่า “จีนเกิดเหตุการณ์ระเบิดครั้งใหญ่แห่งการปฏิรูป”
เวลานั้น มีข้อสงสัยต่างๆ นานา เช่น การปฏิรูปถูกต้องหรือไม่ การปฏิรูปจะประสบความสำเร็จหรือไม่ ปี 1984 ท่านเติ้ง เสี่ยวผิงเดินทางมาเยือนเมืองเซินเจิ้นเป็นครั้งแรก เพื่อชี้ให้เห็นทิศทางของการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษและการปฏิรูปเปิดสู่ภายนอกของจีนว่า “เขตเศรษฐกิจพิเศษเป็นหน้าต่างแห่งเทคโนโลยี การบริหาร ความรู้สติปัญญาและนโยบายต่อต่างประเทศ”
หลังจากนั้น การปฏิรูปเปิดสู่ภายนอกเหมือนกระแสน้ำเชี่ยว ที่ขยายวงกว้างไปทั่วประเทศ ทั้งหมู่บ้านชนบทและเมืองเล็กเมืองใหญ่ เขตริมฝั่งทะเลและเมืองชายแดน เจ้าหน้าที่รัฐบาลและชาวบ้านทั่วไป มีความเข้าใจความรับรู้มากขึ้นต่อนโยบายสำคัญ ที่เกี่ยวข้องกับอนาคตของตน
คำพูดของท่านเติ้ง เสี่ยวผิง เป็นการเพิ่มพลังงานให้กับขบวนรถแห่งการปฏิรูปและเปิดประเทศ หลังจากได้จัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ 4 เขตแรกได้แก่เมืองเซินเจิ้น จูไห่ ซานโถวและเสี้ยเหมินในปี 1980 แล้ว ปี 1984 รัฐบาลจีนประกาศเปิดเมืองริมฝั่งทะเล 14 เมืองสู่ภายนอก ปี 1988 ยกระดับเกาะไหหลำจากเมืองแห่งหนึ่งของมณฑลกว่างตุงให้เป็นมณฑลไหหลำ และกำหนดให้ทั้งมณฑลไหหลำเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ ปี 1990 ประกาศแผนการพัฒนาเขตผู่ตงของนครเซี่ยงไฮ้
ปี 1979 เมืองเซินเจิ้นสร้างนิคมอุตสาหกรรม “สือโข่ว” จัดตั้งโรงงานแปรรูปสินค้าส่งออกจำนวนมากในเขตนี้ ซึ่งถือเป็นนิคมอุตสาหกรรมแห่งแรกของจีน และเป็นเขตที่นำหน้าการปฏิรูปเปิดสู่ภายนอก นอกจากนั้น เขต “หลัวโห” ในเมืองเซินเจิ้น ก็ได้เริ่มต้นโครงการสร้างสรรค์เมืองขนาดใหญ่ จนถึงครึ่งปีแรก 1985 เขตนี้ได้สร้างตึกสูงกว่า 18 ชั้น ทั้งหมด 60 แห่ง โดยเฉพาะอาคาร “กั๋วเม่า” ที่สร้างแล้วเสร็จในปีเดียว ความเร็วการก่อสร้างเฉลี่ยคือ “ 3 วันสร้าง 1 ชั้น ” สร้างสถิติใหม่ในประวัติศาสตร์การก่อสร้างของจีน และเป็นสัญลักษณ์ของ “ความเร็วเซินเจิ้น”
เดือนตุลาคมปี 1992 การประชุมสมัชชาผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์ทั่วประเทศจีนครั้งที่ 14 มีข้อเสนออย่างชัดเจนว่า “เป้าหมายของการปฏิรูประบบเศรษฐกิจของจีนคือ สร้างกลไกเศรษฐกิจการตลาดแบบสังคมนิยม” จนถึงช่วงสิ้นปี จีนมีพื้นที่เปิดสู่ภายนอก 500,000 ตารางกิโลเมตร รวมประชากรกว่า 300 ล้านคน อำเภอและเมืองทั้งหมด 339 แห่ง จีนได้สร้างโครงสร้างเปิดสู่ภายนอกที่กว้างขวางและมีหลายระดับ
นิตยสาร ดิ อีโคโนมิสต์ (The Economist) ของอังกฤษออกบทวิจารณ์ว่า สิ่งที่น่าสนใจที่สุดของจีนก็คือ “เขตเศรษฐกิจพิเศษ” ทั่วโลกมีเขตเศรษฐกิจพิเศษรวมกว่า 4,000 แห่ง ตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จอันดับแรกน่าจะเป็น “สิ่งมหัศจรรย์เซินเจิ้น”