“กินเลี้ยงล้มหมู”

ก่อนถึงเทศกาลตรุษจีนหนึ่งเดือน ชาวจีนในมณฑลทางภาคใต้ อันได้แก่ ยูนนาน กุ้ยโจว และเสฉวน จะมีประเพณีที่สำคัญอย่างหนึ่งคือ “กินเลี้ยงล้มหมู”  เจ้าภาพจะเทียบเชิญญาติสนิทมิตรสหายมาทานข้าวร่วมกันที่บ้าน โดยทั่วไปประเพณีกินเลี้ยงล้มหมูจะจัดขึ้นในช่วงปลายปีหรือเดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติจีน เมื่อผ่านกินเลี้ยงล้มหมูไปแล้วอีกไม่นานก็จะถึงเทศกาลตรุษจีน  สำหรับประเพณีกินเลี้ยงล้มหมูนั้นมีประวัติศาสตร์ความเป็นมาที่ยาวนาน ชาวจีนทางภาคใต้ยังคงยึดถือและปฏิบัติสืบเนื่องมาจนถึงทุกวันนี้ ความสำคัญของประเพณีนี้ นัยหนึ่งหมายถึงการเฉลิมฉลองการเก็บเกี่ยวที่อุดมสมบูรณ์ในปีที่ผ่านมา และอีกนัยหนึ่งเป็นการรวมตัวกันของญาติพี่น้องและเพื่อนฝูง ซึ่งในวันนี้เจ้าภาพจะเชิญแขกมารวมตัวที่บ้านและร่วมกินเลี้ยงล้มหมูด้วยกันอย่างมีความสุข

เนื่องจากช่วงนี้ตรงกับประเพณีกินเลี้ยงล้มหมูของชาวบ้านในมณฑลยูนนาน หลายบ้านในชนบทจึงทยอยล้มหมูเพื่อจัดงานเลี้ยง ครอบครัวของจางเหล่ยก็เป็นหนึ่งในนั้น  คุณจางเลือกวันที่ 20 มกราคม 2567 เป็นฤกษ์ในการล้มหมู  ในวันนี้ ณ หมู่บ้านเหมิงเผิง อำเภอเจิ้นคาง เมืองหลินชาง มณฑลยูนนาน  ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ติดกับชายแดนเมียนมา อันเป็นที่อยู่อาศัยของครอบครัวคุณจาง เช้าตรู่ ฟ้ายังไม่ทันสาง เราจะได้ยินเสียงร้องของหมู... เห็นรอยยิ้มของชาวบ้าน... สลับกับเสียงปังตอกระทบกับเขียง “ปัง ปัง ปัง” เป็นจังหวะต่าง ๆ ให้อารมณ์ราวกับการบรรเลงซิมโฟนี

เมื่อคัดเลือกหมูตัวอ้วนขาวได้แล้วก็มาถึงขั้นตอนการล้มหมูซึ่งชาวบ้านจะแบ่งงานกันทำ โดยเจ้าภาพจะต้อนหมูออกจะคอก เหล่าบรรดาผู้ชายจะช่วยกันมัดหมูด้วยเชือก ส่วนผู้หญิงจะชุลมุนช่วยกันต้มน้ำ เมื่อถึงฤกษ์ฆ่าหมู เพรชฆาตหรือนักฆ่าหมูจะทำการฆ่าหมู พร้อมกับพูดขอพรจากสิ่งศักดิ์ให้ปีหน้ามีข้าวปลาที่อุดมสมบูรณ์ ผลผลิตทางการเกษตรเต็มยุ้งฉาง มีชีวิตที่เจริญรุ่งเรือง ปลอดภัยผาสุขตลอดทั้งปี

มาถึงเมนูเด็ดของงานเลี้ยงล้มหมู เมนูที่เราจะต้องกล่าวถึงก็คือ  "หนังดิบ" จัดเป็นอาหารอันโอชะที่โดดเด่นมากที่สุดของงานเลี้ยงล้มหมู ขั้นตอนการทำจะนำหมูที่เพิ่งฆ่าเสร็จไปเผาบนกองฟืน ย่างหรือเผาจนกระทั่งหนังหมูสุก สังเกตได้จากหนังหมูจะเปลี่ยนเป็นสีดำคล้ำ จากนั้นจะทำการขูดเขม่าควันไฟและสิ่งสกปรกออกให้หมด ล้างด้วยน้ำให้สะอาด หมูย่างที่มีหนังสีทองสวยงามก็พร้อมเสริฟ วิธีเช่นนี้จะทำให้ได้หมูที่คงรสชาติของความสดหวาน เวลาเคี้ยวจะสู้ฟัน ยิ่งเคี้ยวยิ่งอร่อย

“หนังดิบ” เป็นเพียงเมนูออกโรงเท่านั้น เพราะอาหารกินเลี้ยงล้มหมูเพิ่งจะเริ่มต้นขึ้น ว่าแล้วก็นำหมูมาหั่นเป็นชิ้นใหญ่ ๆ  หมักด้วยขิง กระเทียมและเครื่องปรุงรสอื่น ๆแล้วนำไปย่างบนเตาถ่าน นำมาประกอบเป็นสารพัดเมนูหมูแสนอร่อย หน้าที่ในการปรุงอาหารจะตกเป็นของบรรดาผู้หญิง พวกเธอจะทำอาหารไปพลางพูดคุยหยอกล้อไปพลาง บรรยากาศเต็มไปด้วยความสนุกสนาน

หากมองจากระยะไกลเราจะเห็นควันไฟสีขาวลอยขึ้นจากปล่องควัน เสียงตะหลิวกระทบกับกระทะ ทุกคนกำลังสาละวนกับการเตรียมอาหาร อาหารที่ปรุงเสร็จแล้วจะทยอยยกขึ้นวางบนโต๊ะ เช่น ซี่โครงหมูต้มรากกะหล่ำปม ซุปฟักทอง ยำเนื้อสันใน ซวนพาไช่หรือต้มซุปเปรี้ยว (เมนูเด็ดของอำเภอเจิ้นคางส่วนประกอบหลักได้แก่ หน่อไม้ดอง ถั่วฝัก ผักใบเขียวยอดฟักทองและมันฝรั่ง) ฯลฯส่งกลิ่นหอมหวนน่ารับประทาน

“สุขสันต์วันตรุษจีน งานเลี้ยงเริ่มขึ้น！”  เสียงเจ้าภาพตะโกนเปิดงาน อันเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกถึง “กินเลี้ยงล้มหมู” ประจำปีเริ่มขึ้นแล้ว แขกเหรื่อพากันนั่งล้อมวงรอบโต๊ะ กินดื่มฉลองกันตั้งแต่กลางวันยันกลางคืน อาหารทยอยเติมมิได้ขาด จานไหนที่เย็นแล้วก็นำไปอุ่นให้ร้อน สำหรับใครที่ชื่นชอบบรรยากาศกินเลี้ยงที่แสนคึกครื้นและเต็มไปด้วยความอบอุ่นเช่นนี้ คุณสามารถมาร่วมกินเลี้ยงล้มหมูได้ที่มณฑลยูนนาน