บทวิเคราะห์:นายคิสซิงเจอร์เยือนจีนอีกครั้ง ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐฯ ควรยึดหลักการอย่างไร

วันที่ 20 กรกฎาคมที่ผ่านมา ณ เรือนรับรองเตี้ยวอวี๋ไถ นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีนได้พบหารือกับนายเฮนรี คิสซิงเจอร์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา

การเยือนจีนของนายคิสซิงเจอร์ครั้งนี้ ทำให้นักการเมืองสหรัฐอเมริกา หลายคนนำมาเปรียบเทียบกับเจ้าหน้าที่สหรัฐอเมริกาที่เยือนจีนก่อนหน้านี้ นายคิสซิงเจอร์ในฐานะประชาชนได้รับการต้อนรับการให้เกียรติอย่างสูงจากจีน

ในการพบกันเมื่อวันที่ 20 กรกฎาคมที่ผ่านมา มีรายละเอียดมากมายที่สร้างความประทับใจเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะจากคำกล่าวของประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนที่ว่า ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกา เชื่อมโยงกับชื่อของนายคิสซิงเจอร์มาโดยตลอด ถือเป็นคำกล่าวที่น่าประทับใจ

เวลานี้ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกา ตกอยู่ในภาวะต่ำสุดตั้งแต่สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตเป็นต้นมา การแสดงออกซึ่งมิตรไมตรีต่ออดีตรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐอเมริกา ด้วยความจริงใจเป็นลักษณะที่เปิดกว้างของจีนเป็นการบ่งบอกทิศทางความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกาในอนาคต  การพบกับนายคิสซิงเจอร์ครั้งนี้จีนได้ย้ำหลักการ 3 ประการ ที่สหรัฐอเมริกาควรรับฟังอย่างจริงจัง

ชาวจีนให้ความสำคัญกับมิตรภาพและความผูกพัน เราจะไม่ลืมมิตรเก่า ไม่ลืมคุณูปการในประวัติศาสตร์ของท่านในการผลักดันการพัฒนาความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกา และเพิ่มพูนมิตรภาพระหว่างประชาชนทั้งสองประเทศ

โดยสัญญาณประการแรกของจีนที่ส่งผ่านนายคิสซิงเจอร์คือเข้าใจรูปแบบการคบมิตรของจีน

เมื่อ 52 ปีก่อน จีนกับสหรัฐอเมริกาอยู่ในจุดเปลี่ยนที่สำคัญ ประธานเหมา เจ๋อตง นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหลและประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสันกับท่านได้เลือกแนวทางที่ถูกต้องในความร่วมมือจีน-สหรัฐอเมริกา ด้วยมุมองทางยุทธศาสตร์ที่ลึกล้ำ ได้เริ่มกระบวนการความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกาแบบปกติ สร้างความผาสุกให้กับประชาชนสองประเทศรวมถึงทั่วโลก

ในงานเลี้ยงอาหารกลางวันในวันที่ 20 กรกฎาคมที่ผ่านมา หลังการพบหารืออย่างเป็นทางการ   ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนได้พูดคุยกับนายคิสซิงเจอร์เป็นเวลานาน

ขณะนี้ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกายืนอยู่บนทางแยกแห่งประวัติศาสตร์อีกครั้ง ช่วงเวลาแห่งการตัดสินใจครั้งใหม่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆ และยิ่งไปกว่านั้น วิสัยทัศน์ทางยุทธศาสตร์ที่จีนและสหรัฐอเมริกามีเมื่อ 52 ปีที่แล้ว

นี่คือสัญญาณประการที่สองที่จีนส่งผ่านนายคิสซิงเจอร์

ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนกล่าวถึงการพัฒนากับสหรัฐอเมริกา โดยพูดถึงการพัฒนาของแต่ละประเทศ และพูดถึงการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศ รวมไปถึงการตีความหนทางการพัฒนาของจีนด้วย โดยสัญญาณสำคัญประการที่สามที่ส่งต่อให้สหรัฐฯ ก็คือต้องมองปัญหาจากมุมมองการพัฒนา

ดั่งที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนกล่าวไว้จีนกับสหรัฐอเมริกา ควรมีวิสัยทัศน์กว้างไกล แบกรับภาระหน้าที่ที่ยิ่งใหญ่ ยืนหยัดมองไปข้างหน้า เดินไปข้างหน้า มีความรับรู้ทางยุทธศาสตร์และความกล้าหาญทางการเมือง

หากไม่มีวิสัยทัศน์การพัฒนา สหรัฐอเมริกาก็จะไม่เข้าใจประโยคที่ว่า “โลกที่กว้างใหญ่สามารถรองรับการพัฒนาด้วยตนเองและความเจริญรุ่งเรืองร่วมกันของจีนกับสหรัฐอเมริกา”

เมื่อมองอนาคต จีนกับสหรัฐอเมริกาสามารถประสบสำเร็จร่วมกัน เจริญรุ่งเรืองร่วมกันได้ สิ่งสำคัญคือปฏิบัติตามหลักการ 3 ประการ ได้แก่ เคารพกัน อยู่ด้วยกันอย่างสันติ ร่วมมือเพื่อชัยชนะร่วมกัน บนพื้นฐานดังกล่าว จีนยินดีหารือกับสหรัฐอเมริกาถึงวิธีการในการอยู่ร่วมกันที่ถูกต้องของสองประเทศ ผลักดันให้ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกา เดินหน้าอย่างมั่นคง ซึ่งจะมีประโยชน์ต่อทั้งสองประเทศ และจะสร้างความผาสุกให้กับทั่วโลกด้วย

ด้านนายคิสซิงเจอร์กล่าวว่าขอบคุณประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนที่พบกับข้าพเจ้าที่อาคารตึก 5 เรือนรับรองเตี้ยวอวี๋ไถซึ่งเป็นสถานที่ที่ข้าพเจ้าพบกับผู้นำจีนขณะเยือนจีนครั้งแรก ความสัมพันธ์สหรัฐอเมริกา-จีนมีความสำคัญยิ่งต่อสันติภาพและความเจริญรุ่งเรืองของสองประเทศและทั่วโลก ภายใต้สถานการณ์นี้ ควรปฏิบัติตามหลักการที่กำหนดไว้ใน “แถลงการณ์เซี่ยงไฮ้” ต้องเข้าใจความสำคัญอันยิ่งยวดของหลักการจีนเดียวที่มีต่อจีน ผลักดันให้ความสัมพันธ์สหรัฐอเมริกา-จีนพัฒนาไปในทิศทางที่ดี โดยข้าพเจ้ายินดีใช้ความพยายามเพื่อเพิ่มพูนความเข้าใจซึ่งกันและกันระหว่างประชาชนสองประเทศอย่างต่อเนื่อง

กล่าวได้ว่า ความสัมพันธ์จีน-สหรัฐอเมริกา การสื่อสารกันอย่างต่อเนื่องมีความจำเป็นชนิดที่ไม่มีอะไรมาทดแทนได้ การสื่อสารที่แท้จริงต้องเคารพต่อความเป็นจริงและพื้นฐานผลประโยชน์ของแต่ละประเทศไม่ใช่กระบวนการที่ฝ่ายหนึ่งบังคับให้อีกฝ่ายต้องยอมรับสถานเดียว โดยนายคิสซิงเจอร์เป็นผู้พิทักษ์ผลประโยชน์สหรัฐอเมริกาอย่างแน่วแน่ แต่เขาเข้าใจว่าสหรัฐอเมริกาไม่สามารถเอาผลประโยชน์ของชาวอเมริกันไปเปรียบกับผลประโยชน์ของโลกได้ ประสบการณ์ที่เขาคบค้ากับจีนมาหลายสิบปีพิสูจน์ให้เห็นอย่างเต็มที่ว่า หนทางที่เคารพกัน อยู่ด้วยกันอย่างสันติ ร่วมมือเพื่อชัยชนะร่วมกันไม่เพียงแต่ทำให้ก้าวออกไปได้ หากยังเป็นหนทางที่ถูกต้องอย่างเดียว หลายปีมานี้ นายคิสซิงเจอร์มีคำเตือนถึงแนวโน้มความเสี่ยงของความสัมพันธ์สองประเทศมาบ่อยครั้ง ซึ่งก็เป็นข้อสังเกตทางการเมืองของเขาจากการสั่งสมประสบการณ์และการศึกษาทางทฤษฎีในช่วงกว่าครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา โดยรัฐบาลสหรัฐฯ ควรให้ความสำคัญกับการนี้

เขียนโดย ชุย อี๋เหมิง ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)