บทวิเคราะห์ : องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้นำอะไรสู่โลกหลังก่อตั้งครบ 20 ปี

วันที่ 15 มิถุนายนปีนี้ เป็นวันครบรอบ 20 ปีการก่อตั้งองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ จากการมีประเทศสมาชิกเพียง 6 แห่งในช่วงแรกของการก่อตั้ง สู่การมีประเทศสมาชิก 8 แห่ง ประเทศผู้สังเกตการณ์ 4 แห่ง และประเทศหุ้นส่วนการเจรจา 6 แห่งในปัจจุบัน องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ไม่เพียงแต่รักษาสันติภาพและส่งเสริมการพัฒนาในภูมิภาคเท่านั้น หากยังเป็นแบบอย่างที่ดีแห่งการพิทักษ์ลัทธิพหุภาคีและผลักดันความสัมพันธ์ระหว่างประเทศให้พัฒนาในลักษณะเป็นประชาธิปไตย

ในฐานะกลไกความร่วมมือส่วนภูมิภาคที่ข้ามผ่านประเทศที่มีสภาพการพัฒนาและระบอบการเมืองที่แตกต่างกัน องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ได้กำหนด “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” แห่งความเชื่อถือซึ่งกันและกัน อำนวยประโยชน์แก่กัน เสมอภาค หารือกัน เคารพอารยธรรมอันหลากหลาย และแสวงหาการพัฒนาร่วมกันขณะก่อตั้งขึ้น นำเสนอรูปแบบการดำเนินความร่วมมือใหม่ที่ประเทศที่มีระบบสังคมและแนวทางการพัฒนาที่ต่างกันอยู่ร่วมกันอย่างปรองดอง และมีผลงานสะดุดตาในด้านต่าง ๆ

ด้านความร่วมมือทางความมั่นคง ประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ทยอยกันลงนามข้อตกลงปราบปรามการก่อการร้ายหลายฉบับ จัดการฝึกซ้อมร่วมด้านการปราบปรามการก่อการร้ายที่มีชื่อว่า “ภารกิจเพื่อสันติภาพ (Peace Mission)” กว่า 10 ครั้ง โดยรักษาสันติภาพและความมั่นคงภายในภูมิภาคอย่างมีประสิทธิผล

ด้านความร่วมมือทางเศรษฐกิจการค้า ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา มูลค่าการนำเข้าส่งออกระหว่างจีนกับประเทศสมาชิกอื่น ๆ ขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ เติบโตขึ้นจาก 17,140 ล้านดอลลาร์ในช่วงแรก เป็น 244,850 ล้านดอลลาร์ในปัจจุบัน โดยมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยต่อปีมากถึง 15% บรรดาประเทศสมาชิกถือการดำเนินความร่วมมือ “หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง” เป็นโอกาส สร้างสรรค์ประชาคมที่พัฒนาร่วมกันซึ่งนับวันยิ่งมีความแน่นแฟ้นกันยิ่งขึ้น นำประโยชน์อย่างแท้จริงมาสู่ประเทศในภูมิภาค

สิ่งที่สำคัญกว่านั้น องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้สนับสนุนและปฏิบัติตามพหุภาคีนิยมมาโดยตลอด ตั้งแบบอย่างที่ดีของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศใหม่แห่งความเคารพต่อกัน ความยุติธรรมและเป็นธรรม ความร่วมมือที่ได้ประโยชนร่วมกัน ยืนหยัดการไม่ผูกพันธมิตร ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง และไม่มีเจาะจงต่อฝ่ายที่ 3 ผลักดันระเบียบสากลให้เดินหน้าไปในทิศทางที่เที่ยงธรรมและสมเหตุสมผลยิ่งขึ้น ยืนหยัดการเจรจาและแลกเปลี่ยนทางอารยธรรม ต้านทาน “ทฤษฎีความขัดแย้งทางอารยธรรม (Clash of Civilizations)” สนับสนุนสหประชาชาติให้แสดงบทบาทอย่างเด็ดเดี่ยวแน่วแน่ พิทักษ์ลัทธิพหุภาคี และรักษาสันติภาพตลอดจนความมั่นคงของโลกอย่างมีพลัง

ทั้งหมดนี้เป็นประสบการณ์และแรงบันดาลใจอันล้ำค่าที่องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้นำมาสู่โลกในช่วง 20 ปีหลังการก่อตั้ง